Information

Why Oil Doesn’t Corrupt Norway

Basic shortcuts

Ctrl + SSave subtitles
Ctrl + click
Double click
Edit highlighted caption
TabEdit next caption
Shift + TabEdit previous caption
EscLeave edit mode
Ctrl + SpacePlay / pause video
Ctrl + HomePlay selected caption
Ctrl + EnterSplit caption at cursor position
at current time

Advanced shortcuts

Ctrl + InsertAdd new caption
Ctrl + DeleteDelete selected caption
Ctrl + IEdit currently played segment
Shift + EnterNew line when editing
Ctrl + LeftPlay from -1s
Ctrl + RightPlay from +1s
Alt + LeftShift caption start time -0.1s
Alt + RightShift caption start time +0.1s
Alt + DownShift caption end time -0.1s
Alt + UpShift caption end time +0.1s

Annotation shortcuts

Ctrl + 1Hesitation
Ctrl + 2Speaker noise
Ctrl + 3Background noise
Ctrl + 4Unknown word
Ctrl + 5Wrong segment
Ctrl + 6Crosstalk segment
You are in the read-only mode. Close
00:00.0
00:03.9
Dầu từ lâu đã được miêu tả là một lời nguyền.
00:04.0
00:09.5
Những nước sở hữu nó sẽ nằm trong những nước giàu nhất thế giới, nhưng hiếm khi đống
00:09.6
00:11.4
của cải đó rơi vào đúng người.
00:12.0
00:18.6
Ví dụ, biểu đồ này hiện rõ một tương quan tiêu cực giữa thu nhập từ dầu ở một trục
00:18.7
00:20.9
và mức độ dân chủ, ở trục khác.
00:21.5
00:27.7
Cái này đã được chứng minh bằng một cái lước qua các nước sản xuất nhiều nhất - Nga, Ả-rập Xê-út, I-rắc,
00:27.8
00:29.7
UAE, và cứ thế.
00:30.4
00:34.4
Danh sách này càng nổi bật hơn khi chỉnh theo bình quân đầu người.
00:34.5
00:39.3
Mấy nước nhỏ với trữ lượng lớn ,có vẻ, chết chắc rồi.
00:39.4
00:44.4
Đó là ngoại trừ một điểm kì lạ: Na-uy.
00:44.5
00:47.1
Thử coi bạn tìm được nó không.
00:47.2
00:51.2
Ở bên trái là một nước có 5.3 triệu người.
00:51.3
00:58.2
Chỉ có 2.2% diện tích đất nó là trồng được, khiến nó cực kì dựa dẫm vào dầu - 1.7 triệu
00:58.3
01:02.0
thùng đó được nó sản xuất mỗi ngày.
01:02.1
01:05.4
Cái ở bên phải là nhà của 4.2 triệu người.
01:05.5
01:11.1
Nó có 0.6% đất có thể canh tác và sản xuất 2.6 triệu thùng mỗi ngày.
01:11.2
01:15.9
Đâu là nước độc tài, xâm phạm nhân quyền hàng loạt, Kuwait,
01:16.0
01:21.1
và cái nào là nước được xếp hạng là nước dân chủ nhất thế giới, Na-uy?
01:21.2
01:26.5
Giờ, bạn có thể nói rằng một nền dân chủ tự do như Na-uy được miễn nhiễm từ ban đầu khỏi những hậu quả
01:26.6
01:28.2
tồi tệ nhất của dầu.
01:28.3
01:33.8
Những đại diện chính phủ của họ chắc chắn rằng họ sẽ không bao giờ trở nên tham nhũng, vô luật hay
01:33.9
01:35.9
độc tài như các nước khác.
01:36.0
01:42.3
Sau tất cả, Na-uy không phải là nước sản xuất lượng lớn dầu mà giữ được nền dân chủ và giảm thiểu
01:42.4
01:43.0
tham nhũng.
01:43.1
01:47.3
Ca-na-da và Hoa Kì cũng hợp với thể loại này.
01:47.9
01:53.9
Nhưng có lẽ nó là nước duy nhất không làm dụng hay phí phạm tiềm năng của nó.
01:54.0
01:59.3
Ví dụ như Alberta, nó có một số dân giống nhau và cả hai đều đầu tư số tiền đen
01:59.4
02:01.4
của họ vào quỹ quốc gia.
02:01.5
02:04.0
Nhưng mà những điểm tương đồng đến đó là hết.
02:04.1
02:09.8
Quỹ của Alberta giờ đáng giá 18 triệu đô-la - một con số có thể nghe ghê lắm, nhưng
02:09.9
02:13.6
chỉ chia được 4000$ cho mỗi dân.
02:13.7
02:20.2
Quỹ của Na-uy ,ở mặt khác, có giá trị lên đến 1.3 nghìn tỉ đô.
02:20.3
02:26.2
Chia cho 5 triệu, đó là 245,000 đô la Mĩ mỗi người!
02:26.3
02:32.7
Giả sử cần 3,000$ mỗi tháng để sống trong Oslo, tất cả mọi người Na-uy có thể từ đó mà
02:32.8
02:37.9
nghỉ việc của họ và sống tự do tự tại trong 7 năm nếu nó đều được phân chia đầy đủ.
02:38.4
02:45.0
Làm thế nào mà Na-uy thống trị Vàng Đen theo một cách mà ngay cả Ca-na-da, hay Mĩ, hay bất kì nước nào
02:45.1
02:46.4
trên thế giới có thể?
02:47.6
02:49.3
Được tài trở bởi Brilliant.
02:49.4
02:54.5
Học toán, khoa học và khoa học máy tính một cách tự nhiên với đường link ở phần mô tả.
02:55.6
03:00.7
Khác với nhiều nước, Na-uy không hề vội vã lập khoan lấy dầu bởi vì một phần là nó không
03:00.8
03:02.5
tin là ở đây có dầu.
03:02.6
03:07.9
Các nhà khảo sát của họ đã viết trong một chú thích: "Khả năng tìm được than, dầu hay lưu huỳnh trên thềm lục địa
03:08.0
03:11.0
của bờ biển Na-uy có thể được loại bỏ."
03:11.1
03:16.3
Và từ sự kiên nhẫn này, hay nói đúng hơn, sự thiếu quan tâm, sẽ sau này cho nó một lợi thế trong
03:16.4
03:17.5
thương lượng.
03:18.3
03:22.4
Năm 1959, Hà Lan đã có một phát hiện bất ngờ: thứ mà hóa ra là một cái bãi khí ga tự nhiên
03:22.5
03:26.3
lớn nhất toàn cõi châu Âu.
03:26.7
03:31.2
Mặc dù đa số được tìm thấy trên bờ, cái bãi trải dài dài đến tận bờ biển và vô
03:31.3
03:32.4
đến biển Bắc.
03:33.0
03:36.7
Nếu như, mọi nghĩ bắt đầu thắc mắc, liệu có còn nữa không?
03:37.1
03:41.8
Khả năng này đặc biệt gây hấp dẫn với người Anh, khi tài chính họ đang trong cảnh thiếu thốn
03:41.9
03:43.5
sau chiến tranh.
03:43.7
03:48.6
Hàng dặm xanh trống rỗng đó đột nhiên có sự chú ý của mọi người.
03:49.1
03:53.3
Chỉ có một vấn đề: Ai sở hữu cái gì?
03:54.0
03:59.0
Không ai có thể đồng ý rằng đâu là nơi chủ quyền vùng biển của một nước kết thúc và nơi nước khác bắt đầu.
03:59.2
04:04.2
Và trong đa số phiên bản của lịch sử, đây là lúc truyện tình Na-uy và dầu sẽ
04:04.3
04:05.4
kết thúc.
04:05.5
04:10.8
Đất nước được bao phủ bởi một cái rãnh sâu, ranh gioiws rõ ràng, thứ mà Anh quốc đã có thể
04:10.9
04:16.6
nói là nơi hợp lí nhất để chia cách biển - để Na-uy với một phần nhỏ
04:16.7
04:20.3
miếng bánh và một miếng qua sâu để dùng làm được gì.
04:20.7
04:24.5
Nhưng như khi ngồi bàn đàm phán, nước Anh không có tâm trạng cho một cuộc tranh chấp biên giới dài dòng và
04:24.6
04:28.7
chỉ muốn bắt đầu đi khoan.
04:28.8
04:32.6
Nên thay vào đó, họ chỉ chia vùng biển làm đôi.
04:33.0
04:39.9
Tốt hơn thế nữa cho Na-uy, đường trung gian tính thêm một vài trong số 240,000 đảo xa xôi của nó,
04:40.0
04:43.3
như cái này, 10 dặm cách đất liền.
04:43.4
04:48.8
Những chi tiết nhỏ như mấy này sẽ sau này sẽ sinh ra thêm hàng tỉ dô-la khi một mỏ dầu
04:48.9
04:53.2
được phát hiện trên biên giới này - 85% chúng thuộc về Na-uy.
04:54.0
04:58.2
Với các ranh giới giờ đã ổn thỏa, bây giờ cuộc chơi bắt đầu.
04:58.5
05:04.2
Phillips bắt đầu trước bằng cách khoan 32 cái giếng - tất cả chúng đều trống trơn.
05:04.3
05:08.7
Nó nhìn có vẻ như là những kẻ hoài nghi có thể đã đúng ngay từ đàu - thực ra chả có
05:08.8
05:13.1
tí dầu nào để mà tìm, và nó xin chính phủ được quyền để bỏ cuộc.
05:13.2
05:18.0
Nhưng trong lúc nhiều nước đổ đống tiền để chi cho việc quyền được
05:18.1
05:22.9
khoan, Na-uy đã thông minh hơn: bắt phải khoan ít nhất một khoản nhất định.
05:23.0
05:28.9
Vì thế, chưa hoàn thành hợp đồng của nó, Phillips thử thêm một lần cuối và như định mệnh sắp đặt, cái
05:29.0
05:32.2
giếng thứ 33 cuối cùng trúng vàng.
05:32.7
05:34.9
Sau đó là thử thách thật sự.
05:35.0
05:39.9
Với mùi tiền thơm phức trong gió, đến những gã Mĩ khổng lồ, những kẻ khét tiếng
05:40.0
05:43.3
cống hiến rất ít cho nền kinh tế mà chúng khoan trong.
05:43.4
05:48.6
Chúng sẽ nhảy vào, ôm chiên lợi phẩm và biến mất, để lại không một dấu vết.
05:48.7
05:53.1
Một số còn ngăn cấm công nhân họ mang giày không làm từ Mĩ.
05:53.2
05:57.4
Na-uy là David đối với những công ti dầu Goliath.
05:57.5
06:00.1
Nhưng nó không có nhắm mắt mà bay.
06:00.2
06:02.8
2 bài học lớn định hình cách mà nó tiếp cận.
06:02.9
06:09.0
Thứ nhất, họ đã chứng kiến ở Hà Lan cách mà dầu mỏ có thể thiệt hại đến mức nào tới phần còn lại của nền kinh tế.
06:09.1
06:14.6
Nó thậm chí còn có một cái tên: "Căn bệnh Hà Lan" - để chỉ khi nội tệ tăng giá, giảm đi
06:14.7
06:19.1
sức cạnh tranh của nước đó - kết cục là có hại hơn có lợi.
06:19.6
06:24.8
Thứ hai, chính quyền nó đã học tận mắt cách để đối phó với mấy công ti lớn chục năm
06:24.9
06:28.8
về trước, khi nó phát triển hệ thống thủy điện rộng lớn của nó.
06:29.1
06:31.7
Tất cả những sự chuẩn bị này được đền công xứng đáng.
06:33.8
06:36.8
Trong lúc bọn Mĩ ăn hiếp Anh cho phép công ti nó được đối xử công bằng dưới pháp luật,
06:36.9
06:40.1
ở Na-uy chính phủ hoàn toàn nằm trong kiểm soát.
06:40.2
06:46.4
Dầu, trong đầu nó, không phải chỉ là một sản phẩm để đánh thuế, mà nó thuộc về người dân, những người mà có thể
06:46.5
06:50.1
"vay" nó cho các công ti tư nhân để đổi lại phải giúp họ trich xuất nó.
06:50.4
06:56.8
Cái khái niệm này có nghĩa là mức thuế ban đầu vì thế là 100%, không phải 0.
06:56.9
07:04.8
Ngày nay, dầu chịu mức 22% thuế doanh nghiệp bình thường và thuế đặc biệt 56%,
07:04.9
07:07.1
cộng lại là 78.
07:07.2
07:13.2
Và khi nhà nước giữ đại đa số tiền lợi nhuận, nó chỉ làm thế sau một khám phá
07:13.3
07:14.1
được phát hiện.
07:14.2
07:17.6
Công ti tư nhân tự trả cho chuyến khám phá của họ.
07:17.7
07:22.3
Cuối cúng, chính phủ Na-uy khôn ngoan thấy được dầu như là một phương tiện để đến một kết thúc,
07:22.4
07:24.4
chứ chính nó không phải một kết thúc.
07:24.5
07:29.8
Nó không bao giờ cho rằng, như nước khác đã làm, là dầu mỏ sẽ tự nhiên tạo ra việc làm.
07:29.9
07:32.0
Nó biết là nó phải tạo ra chúng.
07:32.1
07:36.7
Và để làm thế, nó cần bảo đảm rằng dầu chảy qua Na-uy.
07:36.8
07:39.4
Đây không phải điều dễ dàng gì.
07:39.5
07:44.5
Để đưa dầu lên mặt đất, nó đầu tiên cần phải vượt cái rãnh sâu của Na-uy, định hướng
07:44.6
07:49.4
qua mấy cái vịnh hẹp ngoằn nghèo và phải tính thêm cả đường xá xa xôi, ống nước dài thòng lòng và cây cối um xuê.
07:49.6
07:52.4
Nhưng nó cũng là một cơ hội.
07:52.5
07:58.0
Cũng như ngành sản xuất cần lượng lớn nhân công cho phép Đông Nam Á nhanh chông công nghiệp hóa và
07:58.1
08:04.2
chuyển sang những ngành tốt, nhiều lợi nhuận hơn, dầu mỏ giúp Na-uy phát triển một nền kinh tế rộng lớn hơn.
08:04.3
08:09.4
Công nhân nhà nước được dặn là phải học từ đối tác nước ngoài của họ - để sao chép và
08:09.5
08:11.1
sau đó thay thế họ.
08:11.2
08:17.0
Ngày nay, dân lao động Na-uy có thể nằm trong hạng mục đắt nhất thé giới nhưng họ cũng nằm trong số
08:17.1
08:18.2
giỏi nhất thế giới.
08:18.3
08:23.8
Một ước tính được 200,000 người, hay 1 cho mỗi 14 công nhân trên thế giới có việc là do
08:23.9
08:25.6
hệ quả của ngành công nghiệp này.
08:25.7
08:28.4
Và dù thế, nó không bao giờ để mất đi lí trí.
08:29.4
08:33.5
Biết rõ là cái nguồn tài nguyên hữu hạn này sẽ một ngày cạn kiệt, Na-uy
08:33.6
08:37.9
tự đặt một giới hạn 90 triệu tấn mỗi năm.
08:38.0
08:40.1
Sự kiên nhẫn là điều rất cần thiết.
08:41.2
08:43.0
Không phải mọi chuyện đều diễn ra suôn sẻ.
08:43.1
08:48.2
Đã có hàng trăm trực thăng rơi xuống, sự cố khi lặn, cháy và tràn dầu.
08:48.3
08:53.7
Năm 1980, một giàn khoan lật úp xuống, khiến 123 người chết.
08:53.8
08:58.8
Nó là một hồi chung tỉnh giấc đắt đỏ và đau thương cho những quy định yếu kém của ngành.
08:58.9
09:04.7
Và khi tiền bắt đầu đổ vào, nó không chắc rằng chính xac cần làm cái gì với
09:04.8
09:05.6
cả đống đó.
09:05.7
09:13.2
Giữa 1976 và 80, thu nhập từ dầu tăng lên một hệ số 15, cũng chỉ dẫn đến lạm phát.
09:13.3
09:18.6
Khi mà giá dầu sụp đô vào năm 1986, Na-uy rơi vào một cuộc suy thoái.
09:18.7
09:21.1
Thứ gì đó phải thay đổi.
09:21.5
09:24.7
Giải pháp đương nhiên là đa dạng hóa.
09:24.8
09:29.5
Năm 1990, nó tạo ra "Quỹ Chính phủ Thế Giới" - ngày nay là quỹ
09:29.6
09:31.4
quốc gia lớn nhất thế giới.
09:31.5
09:35.7
Nó sở hữu 1.5% toán bộ các công ti đại chúng trên địa cầu.
09:35.8
09:40.6
Mọi thu nhập từ dầu của chính phủ đều được đầu tư vào danh mục đầu tư, giúp giảm sự thuộc
09:40.7
09:42.8
của nước với giá dầu.
09:42.9
09:48.7
Nhưng thứ gì, bạn có thể hỏi, ngăn một đảng dân túy khỏi tiêu hoang hết nó?
09:48.8
09:54.3
Không phải cử chi sẽ thưởng những chính trị gia vì phân chia nó ngày hôm nay, hơn là thận trọng giữ gìn nó
09:54.4
09:55.7
cho ngày mai?
09:55.8
10:00.8
Để tránh điều này, nó lập ra một qui luật là chi tiêu chỉ có thể cao bằng mức thu về đã
10:00.9
10:03.9
dự đoán - mà hiện nay là ở mức 3%.
10:05.3
10:08.8
Con đường của Na-uy đến hiện tại còn xa để được gọi là hoàn hảo.
10:08.9
10:10.9
May mắn cũng là một phần.
10:11.0
10:17.3
Nhưng nó co thể nói thứ mà ít nước khác có thể: đó là nó đã biến một tài nguyên ngắn, hữu hạn
10:17.4
10:21.4
thành một sự thịnh vượng lâu dài, qua nhiều thế hệ và được cảm thấy rộng rãi.
10:22.0
10:27.0
Những ai trích nói rằng dầu thế nào đi nữa đã làm méo mó nền kinh tế - khi nhìn vào giá nhà đất
10:27.1
10:32.9
cao của nước, hay sự thiếu quan tâm của trong phát triển năng lượng gió ngoài khơi như nước láng giềng nó,
10:33.0
10:33.7
Đan Mạch.
10:33.8
10:39.9
Dù những tranh cãi này có thật đến mấy, chúng cũng phản ánh những thành công vang dội của Na-uy.
10:40.0
10:44.5
Các nước khác nhìn vào những vấn đề của nó với lòng ghen tị hơn là thương hại.
10:45.4
10:51.5
TUy vậy, một câu hỏi bao trùm một bóng đen lên những thành tựu của nước này: Na-uy
10:51.6
10:57.0
không nghi ngờ gì đã tốt với bản, nhưng nó đã tốt với thế giới chưa?
10:57.7
11:03.8
Sau khi công ti dầu quốc gia bỏ chữ "dầu" khỏi tên nó vào năm 2018, ta thắc mắc
11:03.9
11:09.6
dù do sự thiếu phô trương của Na-uy - những tòa nhà chọc trời của Ả-rập Xê-út và các
11:09.7
11:15.6
dốc trượt tuyết ngay giữa sa mạc Dubai - không đơn thuần là sự khiêm tốn mà thực sự, một sự xấu hổ.
11:15.7
11:21.7
Nổi bật giữa những đồng nghiệp dầu mỏ của nó, Na-uy khát vọng, ít nhất, là sự tự quản thúc tốt.
11:21.8
11:28.2
Năm ngoái, 75% số xe mới, phi thương mại là chạy bằng điện, nhiều hơn hẳn nước nào
11:28.3
11:29.3
khác.
11:29.4
11:35.5
Và gần như tất cả điện năng của nó là từ năng lượng tái tạo - đa số là thủy điện.
11:35.6
11:41.1
Mỉa mai thay, thu nhập từ dầu của nó từ chối đầu tư vào các công ti nhiên liệu hóa thạch.
11:41.2
11:46.5
Tuy nhiên đừng có hiểu nhầm: chiến lược tài chính này giúp phòng ngừa rủi ro đối với giá dầu.
11:46.6
11:48.3
Ngân hàng trung ương chính nó nói thế.
11:49.0
11:53.6
Tất cả những sáng kiến xanh này có thể khiến một người xem bình thường cái ấn tượng là Na-uy
11:53.7
11:57.1
đang dần chuyển sang một nền kinh tế hậu dầu mỏ.
11:57.2
12:00.0
Sự thật, tuy nhiên, rất khác hẳn.
12:00.1
12:06.2
Không chỉ là không giảm tí nào, mà sản lượng được dự tính là sẽ tăng - và đó là
12:06.3
12:07.8
theo nguồn từ chính phủ.
12:07.9
12:13.4
Lãnh đạo liên minh vừa mới được bầu của nước này đã kiên quyết từ chối cắt bỏ hoàn toàn dầu,
12:13.5
12:16.8
và như nhiều cử chi, ưa thích một cách tiếp cận tiết chế hơn.
12:16.9
12:23.5
Thị phần GDP, xuất khẩu và thu nhập của Nhà nước qua thời gian của dầu, xác nhận là mặt hàng này vẫn là
12:23.6
12:28.4
một phần cốt lõi vủa nền kinh tế và nó vẫn sẽ tiếp tục như vậy trong nhiều năm tới.
12:28.5
12:35.2
Trong năm 2006 và 10, nó đạt đến thỏa thuận mới với LHQ và Nga để mở rộng vùng lãnh hải của
12:35.3
12:42.6
nó, mà giờ là 6.6 triệu ki-lô mét khối - gấp 17 lần diện tích đất của nó và gấp hai lần
12:42.7
12:44.1
diện tích của Ấn Độ.
12:44.3
12:50.4
Và khi chính số dầu của Na-uy làm tan băng ở bắc cực, làm các cuộc thám hiểm ở đó dễ dàng hơn,
12:50.5
12:54.9
Nó sẽ chỉ càng thêm khuyến khích nó khai thác thêm dầu từ nó.
12:56.0
13:01.7
Nếu Na-uy - một trong những nươi giàu có nhất thế giới, làm nhóc áp phích của chủ nghĩa môi trường,
13:01.8
13:07.7
với cái nhìn đầu tiên của vẻ đẹp thiên nhiên và an toàn về mặt tài chính trong nhiều thập niên tới
13:07.8
13:13.5
- không một cảm giác gấp rút nào, không chắc là có thể tìm được ở nơi nào khác.
13:13.6
13:19.4
Thay vì tìm kiếm trong mình một ý chí vững mạnh, thế giới cần những giải pháp thực tế.
13:19.5
13:24.8
Và bạn, người mà rõ ràng tận hưởng học hỏi về thế giới là người hoàn hảo để
13:24.9
13:28.8
tìm chúng - cái mà bạn có thể bắt đầu làm với nhà tài trợ ngày hôm nay, Brilliant.
13:28.9
13:33.9
Brilliant gần đây mới cập nhật các bài giảng của nó để khiến chúng thêm tương tác với chúng ta hơn bao giờ hết.
13:34.0
13:38.5
Một trong những bài mà tôi thích nhất, để ví dụ, là Nguyên tắc cơ bản về Thuật toán, nơi mà bạn có thể học chỉ bằng
13:38.6
13:42.8
cách duy chuyển qua lại các khối mã - nó cực kì dễ để bắt đầu dùng.
13:42.9
13:48.7
Triết học của Brilliant, giống như tôi, là học không phải chỉ là học thuộc lòng kiến thức.
13:48.8
13:54.3
Các bài giảng tương tác cao của nó về chủ đề từ năng lượng mặt trời, đến giải tích, lập trình và số liệu thống kê,
13:54.4
13:57.0
sẽ khiến bạn tận hưởng quá trình học tập.
13:57.1
14:04.1
200 người đầu tiên nhấp vào link trên màn hình ngay bây giờ sẽ nhận được giảm giá 20% phí đăng kí premium hằng năm,
14:04.2
14:07.7
để bạn cso thể học theo một cách tự nhiên ngày hôm nay.